Emlak alım satımı veya kiralama sürecine girildiğinde, birçok kişinin aklına ilk gelen sorulardan biri emlakçı komisyonunun ne kadar olduğudur. Özellikle bu konuda yasal sınırların ne olduğu, komisyon oranlarının nasıl hesaplandığı ve bu ödemenin kim tarafından yapılması gerektiği merak edilir. Peki, Türkiye’de emlakçı komisyon oranları nasıl belirleniyor?
Emlakçı Komisyonu Yasal Olarak Yüzde Kaç?
Emlakçılar, sundukları hizmet karşılığında belirli bir komisyon alırlar. Bu komisyon, yasal çerçevede belirlenmiş olup belirli oranlarla sınırlandırılmıştır. Türkiye’deki mevcut düzenlemelere göre, emlak alım satım işlemlerinde emlakçının talep edebileceği komisyon oranı taşınmaz satış bedelinin en fazla %4’ü + KDV olarak belirlenmiştir.
Bu komisyon genellikle alıcı ve satıcı arasında eşit şekilde paylaştırılır. Kiralama işlemlerinde ise genellikle bir kira bedeli kadar komisyon alınır. Ancak, bu oranlar emlakçılar ve müşteriler arasındaki sözleşmeye göre değişiklik gösterebilir. Peki, bu süreçte taraflar nasıl bir sözleşme imzalar?
Emlakçı Komisyon Sözleşmesi Nedir?
Emlakçılar, yaptıkları hizmet karşılığında alacakları komisyonu garanti altına almak için alıcı ya da satıcıyla bir komisyon sözleşmesi yapar. Bu sözleşme, emlakçının hangi hizmetleri vereceğini ve bu hizmetlerin karşılığında hangi oranda komisyon alacağını belirler.
Komisyon sözleşmesi, genellikle şu detayları içerir:
- Tarafların kimlik bilgileri
- Emlakçının sunduğu hizmetler
- Alınacak komisyon oranı
- Komisyon ödeme zamanı ve şekli
- Cayma durumunda uygulanacak şartlar
Bu sözleşme, her iki tarafın haklarını korumak adına önemlidir. Ancak, asıl soru şudur: Komisyonu kim ödemelidir?
Emlakçı Komisyonunu Kim Öder?
Alım satım işlemlerinde emlakçı komisyonu genellikle hem alıcı hem de satıcı tarafından ödenir. Yani, %2 alıcı, %2 satıcı ödeyecek şekilde toplamda %4’lük bir komisyon oranı uygulanır.
Kiralama işlemlerinde ise komisyonu genellikle kiracı öder. Standart olarak, emlakçılar bir aylık kira bedeli + KDV tutarında bir komisyon talep ederler. Ancak bazı durumlarda bu ödeme ev sahibi ve kiracı arasında paylaşılabilir.
Peki, sözleşme yapıldıktan sonra cayma durumu oluşursa, komisyon ödemesi ne olur?
Cayma Durumunda Emlakçı Komisyonu
Emlakçı aracılığıyla bir taşınmaz alım satımı ya da kiralama işlemi yapılmışsa ve taraflardan biri işlemi tamamlamadan caymak isterse, komisyon ödenmesi konusu gündeme gelir.
Cayma durumu şunları kapsayabilir:
- Alıcı, satıcıyla anlaştıktan sonra vazgeçerse
- Kiracı, kontrat yapmadan önce kiralamaktan vazgeçerse
- Ev sahibi, kiracıyla anlaştıktan sonra evi başkasına vermek isterse
Bu tür durumlarda, imzalanan sözleşmeye göre emlakçı komisyon talep edebilir. Çünkü emlakçı, belirli bir hizmeti yerine getirmiş ve tarafları bir araya getirmiştir. Eğer sözleşmede özel bir madde bulunmuyorsa, emlakçı hukuki yollara başvurarak komisyon alacağını tahsil edebilir.
Emlakçı Komisyonu Nasıl Hesaplanır?
Komisyon hesaplama işlemi, taşınmazın satış veya kira bedeli üzerinden belirlenen yüzdelik oranlarla yapılır.
Örneğin, bir konut 1.500.000 TL’ye satılmış olsun. Türkiye’de yasal olarak emlakçıya ödenebilecek maksimum komisyon şu şekilde hesaplanır:
Satış bedeli: 1.500.000 TL
Emlakçı komisyon oranı: %4
Hesaplanan komisyon: 1.500.000 TL x 0.04 = 60.000 TL
KDV (%20): 12.000 TL
Toplam ödenecek komisyon: 72.000 TL
Bu komisyonun yarısı satıcı, yarısı alıcı tarafından ödenir.
Kiralama işlemlerinde ise hesaplama daha basittir. Örneğin, aylık kira bedeli 15.000 TL olan bir daire için emlakçı komisyonu şu şekilde hesaplanır:
Aylık kira bedeli: 15.000 TL
Emlakçı komisyonu: 15.000 TL (bir kira bedeli)
KDV (%20): 3.000 TL
Toplam komisyon: 18.000 TL
Bu ödeme genellikle kiracı tarafından yapılır, ancak özel anlaşmalara bağlı olarak ev sahibi de paylaşabilir.
Örnek Emlakçı Komisyonu Hesaplama
Farklı senaryolarda komisyon hesaplamalarına birkaç örnek daha bakalım:
- 3.000.000 TL’lik bir konut satışı
- Komisyon (%4): 120.000 TL
- KDV (%20): 24.000 TL
- Toplam ödeme: 144.000 TL
- 10.000 TL aylık kira bedeli olan bir daire
- Komisyon (1 kira bedeli): 10.000 TL
- KDV (%20): 2.000 TL
- Toplam ödeme: 12.000 TL
Her iki durumda da, komisyonun taraflar arasında nasıl bölüştürüldüğüne dikkat edilmelidir.
