Küresel ticaretle ilgilenen, ithalat ya da ihracat yapan şirketler için döviz hareketleri büyük önem taşır. Türkiye’de döviz kurlarındaki değişkenlik nedeniyle bazı işletmeler, TL yerine dövize endeksli kredi kullanmayı tercih eder.
Peki dövize endeksli kredi nedir? Nasıl işler, avantajları ve dikkat edilmesi gereken yönleri nelerdir? Bu rehberde, merak ettiğiniz her şeyi sade bir dille ve günlük hayattaki gibi anlaşılır biçimde ele aldık.
Dövize Endeksli Kredi Nedir?
Dövize endeksli kredi, temel olarak Türk Lirası cinsinden kullandırılan ancak geri ödemesi döviz kuru üzerinden hesaplanan bir kredi türüdür. Yani işletme krediyi TL olarak çeker ama ödemeleri döviz kuruna göre yapılır. Kullanım anında döviz kuru neyse, borç o kura endekslenir ve vade boyunca o döviz türü üzerinden takip edilir.
Bu krediler genellikle USD, EUR veya GBP gibi yabancı para birimlerine endekslenir. Özellikle döviz gelirine sahip işletmeler için tercih sebebidir.
Dövize Endekslenen Kredinin Özellikleri Nelerdir?
- Kredi TL cinsinden verilir ancak döviz kuruna bağlıdır.
- Faiz oranı sabit ya da değişken olabilir.
- Kredi vadesi sonunda borç, döviz kuru üzerinden hesaplanarak ödenir.
- Kur farkı riski, kredi kullanıcıya aittir.
- Döviz bazlı gelir elde eden firmalar için uygundur.
- Genellikle işletmelere yönelik sunulur; bireysel kullanımı sınırlandırılmıştır.
Kura Bağlı Kredinin Faiz Oranları Nedir? Nasıl Hesaplanır?
Dövize endeksli kredilerde faiz oranı, döviz cinsine göre değişiklik gösterebilir. Genellikle döviz faiz oranları, TL faizlerine göre daha düşüktür. Ancak bu durum, kur artışlarıyla telafi edilebilir.
Faiz Hesaplama:
Faiz oranı yıllık olarak belirlenir ve genellikle sabittir.
Örnek:
- Kredi tutarı: 1.000.000 TL (USD endeksli)
- USD kuru: 30 TL
- Faiz oranı: %6
- Yıl sonunda kur: 33 TL
Faiz: 1.000.000 TL x %6 = 60.000 TL Ancak kredi ödemesi USD üzerinden hesaplanacağı için kur farkı kadar ek ödeme yapılır.
Döviz Kuruyla Endekslenen Kredinin Vadeleri Nasıl Oluşturulur?
Kredi vadeleri genellikle 12 aydan başlar ve 60 aya kadar çıkabilir. Vade uzunluğu ve ödeme periyotları, firmanın nakit akışına göre bankayla birlikte belirlenir.
Vadeli plan oluşturulurken şunlara dikkat edilir:
- Kur beklentileri.
- Nakit giriş çıkışı.
- Dövizle ödeme alma süresi.
- Sektörel riskler.
Dövize Bağlı Kredinin Kullanım Şartları Nelerdir?
Bankalar, dövize endeksli kredi verirken şu şartları göz önünde bulundurur:
- Şirketin döviz geliri olması
- İhracat faaliyetinde bulunması
- Yeterli kredi notu ve teminat sunulması
- Ticaret Sicil Gazetesi, vergi levhası, bilanço gibi belgelerin sunulması
Bazı sektörlere özel kısıtlamalar olabilir. Bu nedenle her bankada ön inceleme süreci yapılır.
Kura Endekslenen Kredinin Kullanım Miktarı Nasıl Hesaplanır?
Kredi limiti, firmanın finansal yapısına ve teminat kapasitesine göre belirlenir.
Örnek olarak:
- TL cinsinden 5 milyon kredi çekmek isteyen bir firma,
- USD kuru 30 TL ise,
- Bu, yaklaşık 166.666 USD endeksli borç anlamına gelir.
Tüm takip ve ödemeler bu döviz cinsinden yapılır.
Döviz Kuruna Endekslenmiş Kredinin Geri Ödeme Koşulları Nasıldır?
Kredi ödeme planı döviz bazlı oluşturulur. Faiz ve anapara ödemeleri belirlenen takvime göre yapılır. Her ödeme gününde geçerli döviz kuru baz alınarak TL karşılığı hesaplanır.
Eğer kur artmışsa, ödenecek TL tutarı da artar. Bu nedenle kur riski taşıyan kredilerdir.
Örnek Geri Ödeme:
- İlk ödeme tarihinde kur 30 TL ise, 100.000 USD karşılığı 3.000.000 TL ödenir.
- Sonraki ödeme tarihinde kur 32 TL olursa, 100.000 USD karşılığı 3.200.000 TL ödenir.
Dövize Bağlı Kredi Kur Farkı Hesaplamasının Mevzuatı Nedir?
Kur farkı, Vergi Usul Kanunu ve TMS (Türkiye Muhasebe Standartları) çerçevesinde değerlendirilir.
- Kur farkları gider veya gelir olarak kaydedilir.
- Vergi matrahına dahil edilir.
- Kapanış günlerinde değerleme yapılır (özellikle yıllık kapanışta).
Finansal raporlama açısından kur farkları detaylı şekilde ayrıştırılmalı ve muhasebeleştirilmelidir.
Kura Endeksli Kredi Hangi Bankalardan Alınabilir?
Türkiye’de birçok büyük banka, kurumsal müşterilerine dövize endeksli kredi sunar. Bunlar arasında:
- Ziraat Bankası
- VakıfBank
- Halkbank
- Garanti BBVA
- Akbank
- İş Bankası
- QNB Finansbank
- Yapı Kredi
- DenizBank
Bu bankalarda başvuru öncesinde ön değerlendirme yapılır. Genellikle kredi tahsis birimi, şirketin bilançosu ve sektörel risklerini detaylı inceler.
Döviz Endeksli Kredi ve Döviz Kredisi Arasındaki Fark Nedir?
Bu iki kavram birbirine çok benzer gibi görünse de önemli farklar vardır:
| Özellik | Dövize Endeksli Kredi | Döviz Kredisi |
|---|---|---|
| Para Birimi | TL olarak kullandırılır | Döviz cinsinden kullandırılır |
| Ödeme Takibi | Döviz kuru üzerinden yapılır | Döviz olarak ödenir |
| Kur Riski | Evet | Evet |
| Yasal Düzenleme | Daha esnektir | Daha sıkı kurallara tabidir |
| Genellikle Kimlere Verilir | Döviz geliri olan firmalara | Büyük ihracatçılar ve kurumsallar |
Finansal kararlarınızı daha sağlam temellere oturtmak, kredi türleri arasındaki farkları net bir şekilde anlamak ve doğru zamanda doğru adımı atmak istiyorsanız, ana sayfamızı mutlaka ziyaret edin.
Yeni yazılar, güncel finansal gelişmeler ve karşılaştırmalı içerikler için sosyal medya hesaplarımızdan da bizi takip etmeyi unutmayın:
📌 Instagram
📌 Twitter
📌 Facebook
Kazancınızı korumak ve artırmak için, her zaman yanınızdayız.
