Geçici Vergi Nedir?

Geçici vergi, işletmelerin yıl içinde elde ettikleri kazançlar üzerinden belirli periyotlarla ödediği peşin vergidir. Vergi, dönemsel kazançlara dayanarak hesaplanır ve yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesi verilene kadar geçici bir yükümlülük oluşturur. Yılsonunda hesaplanan nihai vergi tutarından düşülerek, mükelleflerin vergi borcunun dengelenmesine yardımcı olur.

Ancak, bu verginin sadece belirli mükellefleri kapsadığı unutulmamalıdır. Peki, kimler geçici vergi ödemekle yükümlüdür?

Kimler Geçici Vergi Mükellefidir?

Geçici vergi yükümlülüğü, vergi mevzuatına göre ticari kazanç ve serbest meslek kazancı elde eden gelir vergisi mükellefleri ile kurumlar vergisi mükelleflerine aittir. Yani, bir işletme sahibi ya da serbest meslek erbabı bu vergiyi ödemek zorundadır. Aynı zamanda sermaye şirketleri, kooperatifler, dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler de geçici vergi kapsamına girer.

Peki, kimler bu vergiden muaf tutulur?

Kimler Geçici Vergi Mükellefi Değildir?

Her vergi mükellefi, geçici vergi ödemek zorunda değildir. Örneğin;

Basit usulde vergilendirilen mükellefler,
Zirai kazanç elde edenler,
Yıllık beyanname vermek zorunda olmayan gelir vergisi mükellefleri,

gibi gruplar geçici vergiden muaftır. Yani, bu tür gelir sahipleri için geçici vergi yükümlülüğü doğmaz.

Şimdi asıl merak edilen konuya gelelim: Geçici vergi nasıl hesaplanır?

Geçici Vergi Nasıl Hesaplanır?

Geçici vergi hesaplanırken, ilgili dönemde elde edilen ticari kazanç veya serbest meslek kazancı esas alınır. Mevcut kazançtan giderler düşülerek vergiye tabi gelir bulunur ve bu gelir üzerinden belirlenen geçici vergi oranı uygulanır.

2025 yılı geçici vergi oranları henüz kesinleşmemiş olabilir. Ancak, geçmiş yıllardaki uygulamalar dikkate alındığında, oranların şu şekilde olması beklenmektedir:

Gelir Vergisi Mükellefleri için: %15
Kurumlar Vergisi Mükellefleri için: %25

Bu oranlar, vergi yükümlülüğünün belirlenmesinde temel alınır ve dönemsel beyanlara göre hesaplanır. Peki, geçici vergi beyanı nasıl yapılır?

Geçici Vergi Beyannamesi Nedir?

Geçici vergi, beyanname aracılığıyla vergi dairesine bildirilir. Bu beyanname, üçer aylık dönemler itibarıyla düzenlenir ve kazançlar ile giderlerin dökümünü içerir. Vergi, beyannamenin verildiği ayda ödenmek zorundadır.

Beyan için hangi belgeler gereklidir? İşte detaylar…

Geçici Vergi Beyanı İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?

Beyannameyi hazırlamak için bazı finansal veriler gerekir:

Geçici vergi dönemine ait gelir-gider tabloları,
Muhasebe kayıtları,
Önceki dönemlere ait geçici vergi beyannameleri,
Gerekli durumlarda ek finansal raporlar.

Bu belgeler sağlandıktan sonra, vergi beyan edilerek ödeme işlemi gerçekleştirilir. Peki, geçici verginin beyan ve ödeme tarihleri nelerdir?

Geçici Vergi Ne Zaman Beyan Edilir ve Ödenir?

Geçici vergi, üçer aylık dönemler itibarıyla hesaplanır ve beyan edilir. İşte 2025 yılı için muhtemel beyan ve ödeme tarihleri:

1. Dönem: Ocak – Şubat – Mart → Beyan: Nisan, Ödeme: Nisan sonu
2. Dönem: Nisan – Mayıs – Haziran → Beyan: Temmuz, Ödeme: Temmuz sonu
3. Dönem: Temmuz – Ağustos – Eylül → Beyan: Ekim, Ödeme: Ekim sonu
4. Dönem: Ekim – Kasım – Aralık → Beyan: Ocak, Ödeme: Ocak sonu

Ancak, 4. dönem geçici vergi beyannamesinin kaldırıldığına dair söylentiler bulunmaktadır. Peki, bu doğru mu?

4. Dönem Geçici Vergi Beyannamesi Kaldırıldı mı?

Geçmiş yıllarda yapılan düzenlemelerle 4. dönem geçici vergi beyannamesi kaldırılmıştır. Bu nedenle, artık yılın son çeyreğine ait geçici vergi beyan edilmemektedir. Bunun yerine, yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinde hesaplanan vergi ile yıl boyunca ödenen geçici vergiler karşılaştırılır ve fark hesaplanır.

Peki, geçici vergi yanlış ya da eksik beyan edilirse ne olur?

Geçici Verginin Eksik Beyan Edilmesi Halinde Ne Yapılır?

Eğer bir mükellef, eksik beyan yaparsa, fark tutar vergi dairesi tarafından tespit edilerek ek vergi ve gecikme faiziyle birlikte tahsil edilir. Ayrıca, kasıtlı eksik beyan söz konusuysa cezai yaptırımlar da uygulanabilir.

Bu noktada, vergiye tabi olmayan kazançların da iyi bilinmesi gerekir. Peki, hangi kazançlar geçici vergi kapsamına girmez?